در پنل تخصصی "نقش هوش مصنوعی در حل چالش‌های صنعت ICT ایران"، کارشناسان و متخصصان بر اهمیت تدوین نقشه راه جامع برای توسعه هوش مصنوعی در کشور تاکید کردند. این پنل به بررسی نیازهای زیرساختی، آموزش و پژوهش، و همکاری‌های بین‌المللی پرداخت و بر نقش کلیدی هوش مصنوعی در پیشرفت و بهبود فرآیندهای صنعتی و ارتباطی کشور تاکید کرد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ در پنل تخصصی "نقش هوش مصنوعی در حل چالش‌های صنعت ICT ایران" که با حضور برجسته‌ترین متخصصان و پژوهشگران این حوزه برگزار شد، بر اهمیت روزافزون هوش مصنوعی (AI) در ارتباطات راه دور و کاربردهای علمی و آکادمیک آن در شبکه‌های ارتباطی تاکید شد. این پنل به بررسی اصول و تأثیر AI بر شبکه‌های داده، راه‌حل‌های چالش‌های 5G/6G و فرصت‌ها در ارتباطات ماهواره‌ای پرداخت. همچنین مدل‌های زبان AI و بزرگ (LLM) در شبکه‌های نوری و فرصت‌های تحقیقاتی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سراسر جهان و ایران مورد بحث قرار گرفت.

در این پنل، دکتر سید محمد رضوی زاده، رییس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر احمد معتمدی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دکتر محمدرضا پاکروان و دکتر بابک خلج از دانشگاه صنعتی شریف و دکتر عباس محمدی از دانشگاه امیرکبیر به سخنرانی و بحث پرداختند.

*تأکید بر نقش حاکمیت در توسعه هوش مصنوعی*
دکتر سید محمد رضوی زاده، رییس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در ابتدای پنل، بیان کرد: "باید عمق این حوزه را مد نظر قرار دهیم و تصمیم‌گیری‌هایی که در حوزه‌های فاوا مطرح می‌شود بر همین اساس باشد. امروزه کشورهای پیشرفته الگوهای مختلفی در حوزه هوش مصنوعی را در نظر گرفته‌اند که ما نیز باید بنا به ظرفیت‌های موجود در کشور اقدامات لازم را انجام دهیم."
وی افزود: "در سندی که برای هوش مصنوعی در مرکز توسعه و نوآوری هوش مصنوعی تدوین کردیم، ظرفیت ابرکامپیوتر سیمرغ ایران را از پانصد پتافلاپس به پنج هزار پتافلاپس افزایش خواهیم داد که این نیازمند همکاری بخش خصوصی و دولتی است."
رییس یازدهمین سمپوزیوم بین المللی مخابرات ادامه داد: "همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی در این زمینه بسیار حیاتی است. ما نیاز داریم که تمامی ذینفعان در این حوزه با یکدیگر همکاری کنند تا بتوانیم از ظرفیت‌های موجود به بهترین شکل استفاده کنیم. این همکاری می‌تواند شامل تبادل دانش، سرمایه‌گذاری مشترک و توسعه پروژه‌های تحقیقاتی باشد."
دکتر رضوی زاده افزود: "آموزش و پژوهش در حوزه هوش مصنوعی باید به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی کشور در نظر گرفته شود. ما نیاز داریم که نسل جدیدی از متخصصان هوش مصنوعی را تربیت کنیم که بتوانند در آینده نقش‌های کلیدی در توسعه این فناوری ایفا کنند. این امر نیازمند سرمایه‌گذاری در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی است."

*اهمیت زیرساخت‌های هوش مصنوعی*
دکتر احمد معتمدی در این پنل عنوان کرد: "یکی از موارد مهم در حوزه هوش مصنوعی بحث زیرساخت است. مسئولین کشور متوجه اهمیت حوزه هوش مصنوعی شده‌اند و این موضوع امیدوار کننده است. در سال‌های گذشته ظرفیت GPU ها در سوپر کامپیوتر ما که سیمرغ است تکمیل نمی‌شد و امروز با پیشرفت هوش مصنوعی در کشور، مصرف آن بیشتر شده است. این نشان‌دهنده استفاده از هوش مصنوعی در کشور است و به ما نشان می‌دهد که باید به زیرساخت‌های هوش مصنوعی در کشور بیشتر توجه کنیم. ما نقشه مشخصی در حوزه هوش مصنوعی در کشور نداریم و باید وظایف هر کدام از بخش‌ها در حوزه سیاستگذاری کشور مشخص شود که این بر عهده وزارت ارتباطات است. ما نباید زمان را از دست بدهیم و باید این موضوع را جدی بگیریم."
وی افزود: "متاسفانه ما برای استفاده از هوش مصنوعی امروزه از دیتاست‌های خارجی استفاده می‌کنیم و نتیجه خروجی این محاسبات روی همان دیتاست‌ها ذخیره می‌شوند و کشورهای دیگر از اقدامات ما بهره می‌برند."

*ارتباط هوش مصنوعی و شبکه‌های فیبر نوری*
دکتر محمدرضا پاکروان خاطرنشان کرد: "شبکه فیبر نوری و هوش مصنوعی یک زنجیره هستند که به یکدیگر وابستگی زیادی دارند. همانطور که مشخص است، زیرساخت اصلی هوش مصنوعی دیتاسنترهای با ظرفیت‌های بالا هستند و خوشبختانه در سال‌های اخیر به افزایش ظرفیت‌های دیتاسنترهای بزرگ کشور اهمیت زیادی داده‌اند. شبکه‌های AI به اتصالات نوری بهبود یافته نیاز دارند؛ همچنین محدود کردن پهنای باند شبکه ناکافی، توان عملیاتی را تا 30 درصد کاهش می‌دهد. هوش مصنوعی نیازمند شبکه‌های هوشمندتر و سریعتر است. تخصیص منابع در توسعه و گسترش شبکه فیبر نوری از اهمیت بالایی برخوردار است که در حال پژوهش بر روی آن هستیم. بحث حداکثری استفاده از حداقل شبکه موجود فیبر نوری است."

*اهمیت تحلیل داده‌ها در هوش مصنوعی*
دکتر بابک خلج نیز در پنل بیان کرد: "یکی از مواردی که در حوزه هوش مصنوعی باید مورد توجه قرار گیرد، بحث استفاده از داده‌ها است. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است که حاکمیت می‌تواند با تحلیل این اطلاعات و پردازش دقیق داده‌ها، بسیاری از چالش‌های موجود را برطرف کند. این موضوعی است که متاسفانه خیلی به آن توجه نشده است. مستقل از اپراتورها و بخش خصوصی، حاکمیت باید به دید تسهیلگری داده به داده‌ها توجه کند.
این موضوع است که در سند تدوین شده در خصوص توسعه هوش مصنوعی گنجانده شده است. باید پردازنده‌های خود را در حوزه هوش مصنوعی توسعه دهیم و این موضوع ارزش حیاتی دارد، موضوعی که کشورهای همسایه در بخش‌هایی از ما پیشی گرفته‌اند. ما در کشور به این موضوع کم توجهی کرده‌ایم، موضوعی که مقام معظم رهبری بارها تاکید کرده‌اند و نباید چشم‌پوشی کرد و باید با سرعت هرچه بیشتر به سمت تحقق اهداف کشور در حوزه هوش مصنوعی قدم برداریم."

*چالش‌های امنیتی و تاخیر در ارسال داده‌ها*
دکتر عباس محمدی، همچنین در این پنل اظهار کرد: "هوش مصنوعی افکار انسان را پیاده‌سازی می‌کند و برای این موضوع مهم ما باید سند بالادستی را در این حوزه داشته باشیم تا اقدامات لازم و وظایف هر بخش در آن مشخص شود. مشکل اساسی که در این حوزه داریم، تاخیر ارسال داده به دیتا سنتر است و مشکل امنیتی یک مشکل دیگر است. شبکه باید سکویی ایجاد کند که روش‌های ماشین لرنینگ را محقق کند و این مشکلی است که صنعت مخابراتی با آن درگیر است."

در این پنل تخصصی، بر اهمیت توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی در کشور تاکید شد. سخنرانان به نیاز به افزایش ظرفیت دیتاسنترها، بهبود شبکه‌های فیبر نوری و توجه به استفاده از داده‌ها اشاره کردند. همچنین بر اهمیت تدوین نقشه راه و سند بالادستی برای هوش مصنوعی و همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی در این حوزه تاکید شد. این پنل نشان داد که هوش مصنوعی می‌تواند نقش مهمی در حل چالش‌های صنعت ICT ایران ایفا کند و نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری بیشتر است.