رونمایی از پروژه‌هاي توسعه هوش مصنوعی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات
در عمل به فرمایشات مقام معظم رهبری در راستای توسعه هوش مصنوعی در کشور، صبح امروز با حضور جمعي از معاونين وزير ارتباطات و روساي دانشگاه ها، از دو پروژه "تدوین سند نقشه راه توسعه هوش مصنوعی در کشور" و "طرح زیرساخت آزمایشگاهی هوش مصنوعی (در حوزه خط و زبان فارسی)" رونمایی شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر معین سرپرست مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه، در اين مراسم، با اشاره به اين كه سند نقشه راه توسعه هوش مصنوعی کشور، با مشارکت نخبگان دانشگاهی، صنعتی و بخش خصوصی در مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه تهیه و پس از یک سال کار علمی، نهایی شد، گفت: با توجه به رشد روزافزون بکارگیری هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف نیاز به اين فناوري بیش از پیش احساس میشود. در همین راستا و به منظور افزایش گستره استفاده از خدمات این حوزه، سند توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی تدوين شد.
دكتر معين افزود: متدولوژی مورد استفاده در این پروژه تلفیقی از دو متدولوژی "تدوین برنامه راهبردی هوش مصنوعی مجمع جهانی اقتصادی" و "تدوین اسناد ملی فناوری‌های راهبردی" بود.
وي چشم‌انداز توسعه هوش مصنوعی در ایران را حضور در بین 10 کشور اول جهان در حوزه هوش مصنوعی در افق 1410 عنوان كرد و گفت: اين چشم‌انداز با بهره‌گیری از قابلیت‌های اخلاق‌مدار هوش مصنوعی و تكيه بر توانمندی‌های داخلی و متخصصان کارآمد و خلاق، محقق شدني است.
به گفته وی، سند نقشه راه هوش مصنوعی شامل ۱۰ هدف کلان، ۹ راهبرد و ۱۵۶ فعالیت است که برخي اهداف کلان آن برای تحقق چشم‌انداز سند، شامل استفاده از هوش مصنوعی در حل ابرچالش‌های کشور؛ پذیرش و بکارگیری 45 درصدی هوش مصنوعی در دولت و صنعت در افق سال 1410؛ سهم 12 درصدی هوش مصنوعی در تولید ناخالص ملی در سال 1410؛ سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری (12 میلیارد دلار بخش دولتی، 8 میلیارد دلار بخش خصوصی) در اين حوزه در افق 1410، و ایجاد توان 100 پتافلاپس توان محاسباتی و 100 پتابایتی توان ذخیره‌سازی است كه براي آن مجموعه اي از راهبردها همچون توسعه محیط تحقیق و توسعه، تقویت ظرفیت نیروی انسانی، راه اندازی زیرساخت‌ها و سکوهای موردنیاز، توسعه کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه‌های اولویت دار و مدیریت و راهبری برنامه توسعه ملی هوش مصنوعی انديشيده شده است.
وي در عين حال با بيان سیاست‌های کلان توسعه هوش مصنوعی خاطر نشان كرد: فراهم آوردن زمینه‌های شکل‌گیری تقاضا برای تحریک فعالیت‌های تحقیق و توسعه در حوزه‌های اولویت‌دار؛ حمایت و پشتیبانی سیاسی و اقتصادی از تولید و عرضه کالا و خدمات؛ تقویت شرکت‌هاي فعال؛ گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه هوش مصنوعی با کشورهای پیشرو، کشورهای منطقه و جهان اسلام از جمله اين سياست ها است.
وی با اشاره به اینكه سند در دو بخش کلی توسعه کاربردها و توسعه توانمندسازها ارائه شده است، گفت: در بخش توسعه کاربردها بیشترین هدف استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های اولویت دار همچون سلامت، حمل و نقل و کشاورزی بود. در توسعه توانمندسازها نيز، تربیت نیروی انسانی متخصص، توسعه زیرساخت‌ها و توسعه سیستم نوآوری مد نظر قرار گرفت.
دکتر معین این سند را عصاره همفکری خبرگان مختلف دانست و با تاکید بر اهمیت توجه به آن اظهار داشت: این سند، همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، باید جدی گرفته شود تا بتوان به بهترین شکل ممکن این سند را به صورت هم افزا و با مشارکت تمام نهادهای درگیر اجرا كرد.
همچنين دكتر ياري رييس پژوهشکده فناوري اطلاعات در اين مراسم، در خصوص "طرح زیرساخت آزمایشگاهی هوش مصنوعی (در حوزه خط و زبان فارسی)" اظهار داشت: یکی از روشهای مرسوم در حل بهینه مسائل مهم در زمینه‌های مختلف، به ویژه مسائل مرتبط با علوم داده، تعریف مساله در قالب یک چالش و سپس استفاده از ظرفیت نخبگان برای حل آن مساله در یک فضای رقابتی است. این روش حل نیاز به یک زیرساخت آزمایشگاهی متشکل از سامانههای مختلف در قالب یک روال دارد كه در پژوهشکده فناوری اطلاعات سعی گردیده تا به این مهم پرداخته شود.
این روال با تعریف دقیق و فرمولبندی شده مسئله آغاز میشود. سپس برای تهیه دادگان از سامانه جمعسپاری استفاده میشود. وظیفه این سامانه، شکستن فعالیت به ریزفعالیتها و تخصیص آنها به عوامل انسانی است. مهمترین فعالیت در این خصوص، گردآوری و برچسبزنی دادگان با هدف تهیه مجموعه دادگان آموزشی و ارزیابی میباشد. مسئله تعریفشده به همراه دادگان مربوطه در قالب یک چالش در فضای رقابتی و به صورت زمانبندی شده در دسترس متخصصین قرار میگیرد. این مسابقات معمولا در چند دوره برگزار میگردد تا راه حلهای ارائه شده به بلوغ نسبی خود برسند. بهترین راهحلهای ارائهشده تبدیل به سرویس شده و با استفاده از یک سامانه مدیریت واسطهای برنامه کاربردی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار میگیرد. همچنین الگوریتمهای مربوطه به همراه کدهای منبع و مدلهای آنها جهت بهبودها و توسعههای احتمالی در سامانه مدیریت و نسخهبندی کدها قرار میگیرد. دادههای ایجاد شده نیز از طریق بستر آزادرسانی دادهها به صورت سطحبندیشده در اختیار عموم قرار میگیرد.
وي در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص هر کدام از پنج سامانه تعريف شده، ارائه کردند: مهمترین استفاده از سامانه جمعسپاری در حوزه خط و زبان، برچسب‌گذاری دادگان جهت تهیه دادگان آموزشی و نیز دادگان ارزیابی است كه از دیگر استفاده‌های آن می‌توان به کاربردش در ارزیابی‌های انسانی و اخذ نظرات کاربران اشاره كرد.
دكتر ياري، سامانه مدیریت و آزادرسانی دادگان را از ديگر سامانههای مورد نیاز معرفي كرد و افزود: این بستر با هدف آزادرسانی و به اشتراک‌گذاری دادگان مربوط به محصولات و خدمات حوزه خط و زبان فارسی طراحی و پیاده‌سازی شده كه داراي قابلیت ایجاد دسترسیهای سطحبندی شده به دادگان و امکان گزارشگیریهای متنوع مي باشد.
سامانه برگزاری مسابقات نیز یکی دیگر از سامانههای مهم در حوزه هوش مصنوعی بود كه دكتر ياري درباره آن گفت: این بستر با هدف برگزاری مسابقات و فراهم سازی تجهیزات پردازشی راه‌اندازی شده و داراي قابلیت، مشاهده لیست مسابقات فعال و مشخصات هر کدام، ایجاد یک پروفایل شخصی مدون و مبتنی بر کارنامه شرکت در مسابقات مختلف، بارگذاری کدها، اجرای مسابقات به همراه تعیین برندگان مسابقه و تقدیر از آنها،ارائه گزارش مربوط به نتایج مسابقات و امکان ارزیابی خودکار الگوریتمها و ارائه نتیجه در لحظه مي باشد.
وي در مورد سامانه مدیریت واسطهای برنامه کاربردی اظهار داشت: یکی از چالش‌های موجود در طراحی و توسعه مدلهای هوش مصنوعی، فراهم آوردن امکان استفاده هرچه راحت‌تر از نتایج پروژه در قالب سرویس در برنامه‌های کاربردی و فعالیت‌های تجاری به منظور مرتفع نمودن این مشکل برای توسعه‌دهندگان محصولات هوش مصنوعی است كه با سامانه آزادرسانی دسترسی به سرویس‌ها محقق مي شود.
وي یکی از مهمترین گامها در چرخه آزادرسانی کدها جهت استفاده عموم در جهت بهینهسازی و توسعه بیشتر خدمات را سامانه مدیریت و نسخهبندی کدها عنوان كرد و گفت: اين سامانه مبتنی بر گیتلب راه‌اندازی شده و امكان نسخهبندی کدها، دسترسی محدود شده/بدون محدودیت به کدها و دسترسی مبتنی بر همکاری برای کدنویسی را فراهم مي كند.
